ชื่อ น้ำเต้า ประเภทและลักษณะ น้ำเต้า หรือคอกน้ำเต้า เป็นภาชนะที่ใช้ใส่น้ำดื่ม ประวัติความเป็นมา น้ำเต้าเป็นชื่อของผลไม้ชนิดหนึ่ง ซึ่งให้ผลที่มีรูปซึ่งเรียกกันว่า ทรงน้ำเต้า มีลักษณะคอกลมเรียวยาว และส่วนล่างพองออกเป็นทรงกลมชาวบ้านสมัยโบราณนิยมนำมาแคะเนื้อออกเก็บไว้ใส่ น้ำดื่มเวลาเดินทางไปทำงานนอกบ้าน เช่น ไปทำนา ทำสวน เป็นภาชนะที่มีขนาดเบาถือไปมาสะดวก ปัจจุบันน้ำเต้าหายาก ชาวบ้านจึงใช้เครื่องปั้นดินเผาซึ่งปั้นให้มีรูปทรงเหมือนน้ำเต้าแทนน้ำดื่ม จากน้ำเต้า จะมีความเย็นตามธรรมชาติ ความเชื่อที่เกี่ยวข้อง - วัสดุที่ใช้ ถ้าเป็นผลน้ำเต้า ใช้ มีด ช้อนด้ามยาว ถ้าเป็นเครื่องปั้นดินเผา ใช้ดินเหนียว วิธีทำ 1. นำผลน้ำเต้าที่มีขนาดแก่จัดเต็มที่มาตัดเปิดคอน้ำเต้าด้านบน ใช้ช้อนด้ามยาวล้วงควักเอาเนื้อข้างในออกให้หมดเหลือไว้เฉพาะเปลือง นำไปล้างให้สะอาดตากแดดให้แห้งหรือรมควันไฟเพื่อให้มีความทนทานและกันขึ้นรา ทำฝาปิด ด้านบนคำน้ำ 2. กรณีที่ทำจากดิน นำดินเหนียวที่ละเอียดปราศจากสิ่งเจือปนอื่น ๆ เช่นเศษไม้หิน มาบดเข้ากันให้เป็นเนื้อเดียวนำขึ้นแทนปั้นเป็นรูปทรงน้ำเต้าข้างในทำเป็น โพรงไว้เขียนลวดลายด้วยเหล็กแหลมหรือไม้ตามต้องการ นำน้ำเต้าที่ปั้นได้ทรวดทรงดีแล้วไปเข้าเตาเผาเผาจนได้ที่รอให้เย็นแล้วทิ้ง ไว้สักระยะหนึ่งจึงนำมาใส่น้ำดื่มได้ บทบาทและหน้าที่ ความสำคัญในอดีต เป็นภาชนะใส่น้ำของชาวบ้านในสมัยก่อน วิธีการเรียนการสอน - ประโยชน์ของภูมิปัญญา ก่อนใช้ล้างน้ำเต้าให้สะอาดทุกครั้ง เทน้ำสะอาดซึ่งได้แก่น้ำฝนหรือน้ำบ่อที่ใช้ดื่มใส่ลงในน้ำเต้า แล้วปิดฝา เวลาดื่มอาจจะยกดื่มได้เลยหรืออาจจะเทใส่แก้วน้ำก่อนก็ได้ น้ำเต้าจะจุน้ำได้ประมาณ 3-4 ลิตร สถานที่ พิพิธภัณฑ์ชาวนา ข้าวตอกพระร่วง เลขที่ 382/1 หมู่ 2 ตำบลเมืองเก่า อำเภอเมือง จังหวัดสุโขทัย