เจ้าพ่อกุมภัณฑ์ ตนพี่ (ขวา) ตนน้อง (ซ้าย) หรือยักษ์กุมภัณฑ์อยู่หน้าองค์พระธาตุเสด็จหลังพระวิหารหลวง เจ้าพ่อกุมภัณฑ์ทั้งตนพี่ ตนน้อง มีหน้าที่เฝ้าประตูทางเข้าขององค์พระธาตุเพื่อรักษาองค์พระธาตุ เป็นตัวแทนแห่งพละกำลังอำนาจ จึงเป็นเจ้านายที่ให้คุณให้โทษในเชิงพระเดชสูง เจ้าพ่อกุมภัณฑ์เป็นที่เคารพนับถือของประชาชนเป็นอย่างมาก เชื่อกันว่าถ้ามาขอบนบานศาลกล่าวที่เจ้าพ่อกุมภัณฑ์จะได้ตามสิ่งที่ปรารถนา ผู้คนจึงนิยมบนบานศาลกล่าวขอให้ประสบความสำเร็จในการใหญ่ เช่น ขอให้ชนะการเลือกตั้ง ชนะความในศาล สอบบรรจุ เลื่อนตำแหน่ง ขายที่ดิน ขอให้ไม่ติดทหาร ตลอดจนขอให้ผ่านพ้นอุปสรรคในชีวิตและการงาน การแก้บนจะต้องทำให้เสร็จเรียบร้อยก่อนวันสงกรานต์ของเซ่นไหว้ แก้บนเจ้าพ่อกุมภัณฑ์มี 2 แบบบนเล็กจะเป็นขันข้าว มียำวุ้นปลาแห้ง ผลไม้ และของหวาน และบนใหญ่ เช่น อยากเป็นนายร้อย เลื่อนยศเลื่อนตำแหน่งก็จะถวายหมูเป็นตัว โดยมีควนเจ้าพ่อกุมภัณฑ์เป็นผู้นำแก้บน ควน (ผู้ที่เป็นล่าม เป็นสื่อกลางระหว่างเจ้านายกับม้าขี่)
676 
