ข้าวยำ หรือ ข้าวยำบูดู เป็นอาหารไทยภาคใต้ โดยถือกันว่าเป็นอาหารที่ครบโภชนาการมากที่สุด และมีคุณลักษณะพิเศษแตกต่างโดยเป็นอาหารจานเดียวที่มีน้ำปรุงราด
ข้าวยำทำจากข้าวที่เรารับประทานกันประจำวัน แต่เพิ่มการปรุงแต่งบ้างเล็กน้อย เพื่อให้ข้าวเหล่านั้นมีสีสันและรสชาติที่น่ารับประทานมากขึ้น ในข้าวยำจะมีผักรับประทานกับข้าวยำเรียกผักหมวด ผักที่นิยมนำมาทำเป็นผักหมวด ได้แก่ ถั่วฝักยาว ถั่วงอก ตะไคร้ กระถิน ยอดมะม่วงหิมพานต์ ผักบุ้ง ใบยอ ถั่วพู และพาโหม ราดด้วยน้ำบูดู ชาวไทยมุสลิมนิยมนำสีจากพืชมาหุงกับข้าวให้ได้ข้าวสีต่างๆ เรียกว่าข้าวยำห้าสี (นาซิกราบู ลิมอจายอ) ส่วนข้าวยำทางจังหวัดสตูลจะมีเอกลักษณ์เฉพาะคือไม่ใส่น้ำบูดู แต่จะนำข้าวมาคลุกกับเครื่องแกงและผัก โดยเครื่องปรุงหลักคือข่า เรียกว่าข้าวยำหัวข่า (นาซิกราบู กรูวะห์)
วิธีทำข้าวยำ
ส่วนประกอบ
- แป้งข้าวเหนียว ๖ ถ้วยตวง
- น้ำสีธรรมชาติ
- น้ำกะทิสด
- น้ำตาลโตนดผงหรือน้ำตาลทราย
- เกลือป่น
วิธีทำเครื่องข้าวยำ
ขั้นตอนการเตรียมเครื่องปรุงการทำน้ำข้าวยำ
๑. น้ำบุดู 1/2 ถ้วย
๒. ตะไค้ทุบ 1-๒ ต้น
๓. หอมแดง 5หัว
๔. น้ำตาลแว่น
๕. ใบมะกรูด 3-4ใบ
๖. น้ำสะอาด 1/2 ถ้วย
1. นำน้ำบูดู น้ำสะอาด ตะไคร้ หอมแดง ใส่หม้อตั้งไฟ เคี่ยวจนเดือด จากนั้นราไฟให้ไฟอ่อนๆแล้วเคี่ยวสักพักจนได้ที จากนั้นเอาไปกรองเอากากออก
2.นำน้ำบูดูที่กรองแล้วตั้งไฟอีกครั้งใส่น้ำตาลแว่น และใบมะกรูดลงเคี่ยวไฟอ่อน จนงวด ชิมรสเค็มๆ หวาน ๆ แต่อย่าให้หวานมาก
ขั้นตอนการเตรียมเครื่องปรุงการทำเครื่องข้าวยำ
๑. มะพร้าวคั่ว
๒. ปลา
๓. กระเทียม
๔. หอมแดง
๕. ตะไคร้
๖. น้ำตาลทราย
๗. เกลือ
วิธีทำการทำเครื่องข้าวยำ
๑. นำปลาไปตั้งไฟต้มให้สุก
๒. ทำการแกะก้านปลาออกให้เหลือเฉพาะเนื้อปลา
๓. ทำการฉีกหรือขยำเนื้อปลาให้เป็นฝอย
๕. นำหอมแดง กระเทียม และตะไคร้ทำการซอยแล้วนำไปใส่รวมกับเนื้อปลาที่เตรียมไว้
๖. แล้วนำไปตั้งไฟคั่วกันจนเกือบเนื้อปลาแห้ง แล้วใส่น้ำตาลทรายและเกลือเพื่อเพิ่มรสชาติตามต้องการ เป็นอันเสร็จ
วิธีรับประทาน
ตักข้าวสวยนิดหน่อยใส่จาน ยอดน้ำบูดูใส่พอประมาณ แล้วใส่มะพร้าวคั่วตามด้วยปลาคั่วและผักสวนครัวตามที่ชอบ แล้วคลุกให้เข้า รับประทานได้เลย