ประวัติความเป็นมา/ทุนทางวัฒนธรรม ที่เป็นแรงบันดาลใจในการผลิต

ย้อมครามบ้านดอนกอย อำเภอพรรณานิคม จังหวัดสกลนคร เป็นกลุ่มหัตกรรมที่สืบทอดมาจากบรรพบุรุษเผ่าภูไทสืบทอดสู่ลูกหลาน การทอใช้ฝ้ายที่ผลิตขึ้นและนำมาย้อมคราม มีการนำวัตถุดิบจำพวกฝ้ายมากรอเป็นเป็นด้ายแล้วนำมาเรียงเพื่อแกะลายบนผืนผ้า (การมัดหมี่) ซึ่งผ้าย้อมครามสามารถนำมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ได้หลายชนิด ปรากฏว่าได้รับความนิยมอย่างแพร่หลาย ปัจจุบันมีสมาชิกจำนวน 53 คน มีรายได้เฉลี่ยของกลุ่มเดือนละ 300,000 - 400,000 บาท ต่อเดือน และผลิตภัณฑ์ผ้ามัดหมี่ของกลุ่มได้รับการคัดสรรเป็นผลิตภัณฑ์ OTOP ระดับ 5 ดาว ในปี 2562

ผลิตภัณฑ์ของชุมชน / เครือข่าย / ผู้ประกอบการมีจำนวน 8 ผลิตภัณฑ์

ประเภทผลิตภัณฑ์

1. ผ้าและเครื่องแต่งกาย

2. เครื่องประดับ

3. ของใช้และของตกแต่ง

4. อาหาร

5. อื่นๆ

1) ชื่อผลิตภัณฑ์ ผ้าเมตรผ้าผืน 2,4 ตะกอ ประเภท ผ้าและเครื่องแต่งกาย

2) ชื่อผลิตภัณฑ์ มัดหมี่สี่ตะกอ 2, 4 ตะกอ ประเภท ผ้าและเครื่องแต่งกาย

3) ชื่อผลิตภัณฑ์ ผ้าอเนกประสงค์ผืน ประเภท ผ้าและเครื่องแต่งกาย

4) ชื่อผลิตภัณฑ์ ผ้าพันคอ 2, 4 ตะกอ ประเภท ผ้าและเครื่องแต่งกาย

5) ชื่อผลิตภัณฑ์ ผ้าเช็ดหน้า ประเภท ผ้าและเครื่องแต่งกาย

6) ชื่อผลิตภัณฑ์ ผ้าอเนกประสงค์ 2,4 ตะกอ ประเภท ผ้าและเครื่องแต่งกาย

7) ชื่อผลิตภัณฑ์ ผ้าคลุมไหล่ 2,4 ตะกอ ประเภท ผ้าและเครื่องแต่งกาย

8) ชื่อผลิตภัณฑ์ กระเป๋าสะพาย ประเภทกระเป๋าสตังค์ เสื้อ หมวก

จุดเด่นของผลิตภัณฑ์

ผลิตภัณฑ์ผ้าฝ้ายทอมือย้อมครามบ้านดอนกอยลักษณะผ้าจะเป็นผ้า 2 ตะกอ คือ การทอผ้าหน้า/หลังสีเหมือนกันและผ้า 4 ตะกอ คือ ผิวไม่เรียบ มีลายในเนื้อผ้า ผ้าหนานุ่ม โดยที่การทอแบบ 4 ตะกอ มีการขึ้นลายหลายแบบมีหลายลาย คือ จำนวนตะกอที่เท่ากัน ลายยกดอกอาจมีได้หลายรูปทรง

วัสดุ/ประกอบ/ส่วนประกอบ/กระบวนในการผลิต (อธิบายเป็นขั้นตอน)

ส่วนประกอบ

1. ผ้าฝ้าย (เส้นฝ้าย)

2. น้ำคราม

3. น้ำด่าง

4. หม้อคราม

5. น้ำสมอ

กระบวนการผลิตผ้าย้อมคราม

1. การมัดหมี่ เพื่อทำให้ส้นด้ายจัดเรียงเป็นเส้น

2. การมัดหมี่ คือ การใช้เชือกฟางมามัดให้แน่นเพื่อป้องกันสีซึมเข้าในข้อหมี่ เพื่อขึ้นลวดลายต่าง ๆ

3. การย้อมคราม คือ การนำเส้นด้ายที่มัดหมี่มาย้อมกับน้ำครามที่ได้คุณภาพ

4. การล้างและตากเส้นด้าย คือ การนำเอาผ้าที่ย้อมครามไปล้างน้ำให้สะอาดเพื่อไม่สีตกและนำไปตามในที่ร่ม

5. การกวักด้าย การค้นเส้นยืน สืบหูก และปั่นหลอด

6. การทอผ้า คือ การนำเส้นด้ายมาขัดกันให้เป็นลวดลาย เป็นการสานเช่น เดียวกันกับการจักสานใช้เส้นด้ายแทนเส้นตอก โดยขึงเส้นด้ายชุดหนึ่งเป็นเส้นหลัก เรียกว่า เส้นยืน แล้วใช้เส้นอีก ชุดหนึ่ง เรียกว่า เส้นพุ่ง

รายละเอียดผลิตภัณฑ์

1) ประโยชน์ใช้สอย เครื่องนุ่งห่ม, เครื่องแต่งกาย, ออกแบบเป็นเครื่องประดับของใช้และของตกแต่ง

2) การเก็บรักษา พับไว้

3) ราคา

- ผ้าพันคอ ผืนละ 380 บาท

- ผ้าคลุมไหล่ ผืนละ 670 บาท

- ผ้าพื้นย้อมคราม/ผ้าลายขิด เมตรละ 150 – 300 บาท

- เสื้อย้อมคราม ตัวละ 1,200 – 2,500 บาท

- เครื่องประดับ/กิ๊บซ้อป ชิ้นละ 35-100 บาท

4) วัสดุส่วนประกอบ

1. ผ้าฝ้าย (เส้นฝ้าย) 2. น้ำคราม 3. น้ำด่าง 4. หม้อคราม 5. น้ำสมอ

5) ระยะเวลาในการผลิต 1เดือน

6) สถานที่ในการจัดจำหน่าย ชุมชนบ้านดอนกอย หมู่ที่ ๒/เมืองทองธานี/ถนนผ้าคราม/งานเทศกาลระดับจังหวัด/อำเภอ