ชื่อลายผ้ามัดหมี่สาวบ้านแต้
ความเป็นมาของลายผ้า
ผ้ามัดหมี่ลายสาวบ้านแต้เกิดขึ้นเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๙ โดย นางจิตติมา ขวัญสู่ ขณะนั้นดำรงตำแหน่งเป็นพัฒนากร ได้เข้าร่วมประชุมสตรีเพื่อค้นหาอัตลักษณ์ของตำบลบ้านยาง และได้มีการคิดค้นอัตลักษณ์โดยนำบทเพลงสาวบ้านแต้มาถ่ายทอดลงบนพื้นผ้า โดยมี นายบุญหนา บุตรสองคอน เป็นผู้วาดภาพตามเนื้อเพลง และนำมาให้แม่บุญชวน วรรณศิริสกุล ทดลองมัดหมี่ลายสาวบ้านแต้ และนายเข็มชัย หินเมืองเก่า ซึ่งเป็นนายกองค์การบริหารส่วนตำบลบ้านยางในสมัยนั้นได้ส่งเสริมสนับสนุนให้มีการต่อยอดการทอผ้ามัดหมี่ลายสาวบ้านแต้ โดยให้ข้าราชการและเจ้าหน้าที่ขององค์การบริหารส่วนตำบลบ้านยางนำมาตัดเย็บเป็นเสื้อผ้าและสวมใส่ในหน่วยงาน ต่อมาในปี พ.ศ. ๒๕๖๑ ท่านผู้ว่าราชการจังหวัดชัยภูมิ (นายณรงค์ วุ่นซิ้ว) มีนโยบายส่งเสริมให้ทุกอำเภอได้อนุรักษ์ รักษา และนำภูมิปัญญาของอำเภอทั้งด้านอาหาร การแต่งกาย ประเพณี วัฒนธรรม มาเผยแพร่ให้ประชาชนในอำเภอและต่างพื้นที่ได้รับทราบ นายวรศิษย์ พุฒจีบ นายอำเภอเกษตรสมบูรณ์สมัยนั้น ได้พิจารณาเห็นว่า อำเภอเกษตรสมบูรณ์ เป็นที่รู้จักกันทั่วไปว่า เป็นดินแดนสาวบ้านแต้ ซึ่งมาจากบทเพลงสาวบ้านแต้ของครูเพลง ธรรมนูญ แสงรังสี ที่แต่งไว้ราวปี พ.ศ. ๒๕๐๒ โดยนำตำนานสาวสวยที่มีวิถีชีวิต วัฒนธรรมที่ดีงามของชาวบ้านหนองแต้ อำเภอเกษตรสมบูรณ์ในปัจจุบัน มาแต่งเป็นเนื้อเพลงและขับร้องจนโด่งดังทั่วประเทศ จึงได้มอบหมายให้ส่วนราชการ ผู้นำท้องถิ่นท้องที่ ปราชญ์ชุมชน ร่วมกันค้นหาจุดเด่นของอำเภอเกษตรสมบูรณ์ ที่มีตำนานที่ทุกคนกล่าวถึง คือ สาวบ้านแต้ และพบว่ากลุ่มทอผ้าบ้านเมืองเก่า ตำบลบ้านยาง ได้มีการคิดค้นและมัดย้อมเป็นผืนผ้าลายสาวบ้านแต้มาเป็นเวลากว่า ๑๐ ปี ที่ประชุม กบอ. จึงได้มีมติเห็นชอบให้มีการปรับปรุงลายผ้าสาวบ้านแต้ เพื่อให้เกิดความร่วมสมัยมากขึ้น แต่ยังคงเอกลักษณ์ดั้งเดิมไว้ จึงได้ประสานเครือข่าย OTOP นายชลิตรัฐ สุรฤทธิพงศ์(น้องแม็ค) ให้ออกแบบและพัฒนาลายผ้าให้สวยงาม เพิ่มเติมสัญลักษณ์เพื่อการบ่งบอกถึงเอกลัษณ์ของอำเภอเกษตรสมบูรณ์ แต่ยังคงไว้คือ ผู้หญิงปั่นจักรยาน ซึ่งจะเป็นลายผ้าสาวบ้านแต้โดยแท้
ความโดดเด่น/อัตลักษณ์เฉพาะ
ผ้าอัตลักษณ์ของอำเภอเกษตรสมบูรณ์ ลายมัดหมี่สาวบ้านแต้ เป็นลายที่มีความสวยงาม บ่งบอกถึงอัตลักษณ์การดำเนินชีวิตของชุมชนชาวเกษตรสมบูรณ์ ซึ่งเป็นลายผ้าประยุกต์ที่คิดค้นและออกแบบโดยการผสมผสานลายโบราณ ร่วมกับวิถีชีวิต การประกอบอาชีพของชาวอำเภอเกษตรสมบูรณ์ ตลอดจนสถานที่ที่เป็นแหล่งธรรมชาติที่สวยงาม ซึ่งประกอบด้วย ลายโคมห้า ลายต้นสน ลายรวงข้าว ลายสร้อยสน และลายหญิงสาวปั่นรถจักรยาน ซึ่งแต่ละลายที่นำมาประกอบบนผืนผ้าจะมีความหมายและเอกลักษณ์เฉพาะของชาวอำเภอเกษตรสมบูรณ์ นอกจากนี้ ผ้าทอลายมัดหมี่สาวบ้านแต้ จะมีทั้งที่ทอมาจากเส้นไหมและเส้นฝ้าย สีสันสดใส สวมใส่ได้ในทุกโอกาส ราคาไม่สูงมากนัก
โอกาสในการใช้
การสวมใส่ผ้าไทยลายอัตลักษณ์ของอำเภอเกษตรสมบูรณ์ “ลายมัดหมี่สาวบ้านแต้” สามารถใส่ได้ทุกโอกาส เส้นใยที่นำมาใช้ถักทอเป็นเส้นใยธรรมชาติ ทั้งที่เป็นเส้นไหมและเส้นใยฝ้าย ภูมิปัญญาพื้นบ้านดำเนินการในทุกกระบวนการ มีการปลูกหม่อน เลี้ยงไหม บางบ้านจะมีการปลูกฝ้าย เมื่อเก็บเส้นใยแล้ว ก็จะนำมามัดลาย ย้อมสี และนำไปทอเป็นผืนผ้า ดังนั้น โอกาสในการใช้จึงสามารถสวมใส่ได้ในงานเทศกาลต่าง ๆ เช่น งานแต่งงาน งานบวช ใช้เป็นเครื่องสมมา นำไปตัดเย็บเป็นเครื่องแต่งกายการแสดงพื้นบ้าน ผ้าลายมัดหมี่สาวบ้านแต้ สามารถสวมใส่ได้ทั้งสุภาพบุรุษ สุภาพสตรี ตลอดจนนำไปพัฒนาต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์ภูมิปัญญาต่าง ๆ ได้อีกทางหนึ่ง
ผู้อนุรักษ์และผู้สืบทอด
๑. นางอัมพร นาคนชม อายุ ๔๙ ปี บ้านเลขที่ ๙๐ บ้านหัน หมู่ที่ ๔ ตำบลบ้านหัน อำเภอเกษตรสมบูรณ์ จังหวัดชัยภูมิ โทร. ๐๘๓-๐๕๙๐๕๘๒
๒. นางวิไลลักษณ์ ก่อบุญ ตำแหน่ง ประธานสตรีอำเภอเกษตรสมบูรณ์ อายุ ๖๔ ปี
บ้านเลขที่ ๑๐๖ บ้านหัน หมู่ที่ ๔ ตำบลบ้านหัน อำเภอเกษตรสมบูรณ์ จังหวัดชัยภูมิ โทร. ๐๙๗-๓๑๗๘๖๗๙
๓. นางสังเวียน น้อยเสนา ตำแหน่ง รองประธานกลุ่มทอผ้าไหมบ้านหัน อายุ ๖๐ ปี
บ้านเลขที่ ๕๐ บ้านหัน หมู่ที่ ๔ ตำบลบ้านหัน อำเภอเกษตรสมบูรณ์ จังหวัดชัยภูมิ โทร. ๐๖๒-๙๙๔๗๕๕๑
๔. นางทองใบ หอมวงษ์ ตำแหน่ง เหรัญญิกกลุ่มทอผ้าไหมบ้านหัน อายุ ๖๗ ปี
บ้านเลขที่ ๙๐ บ้านหัน หมู่ที่ ๔ ตำบลบ้านหัน อำเภอเกษตรสมบูรณ์ จังหวัดชัยภูมิ โทร. ๐๘๘-๕๙๒๓๕๔๙
๕. นางสมรักษ์ กองน้ำ ตำแหน่ง คณะกรรมการกลุ่มทอผ้าไหมบ้านหัน อายุ ๕๙ ปี
บ้านเลขที่ ๕๔ บ้านหัน หมู่ที่ ๔ ตำบลบ้านหัน อำเภอเกษตรสมบูรณ์ จังหวัดชัยภูมิ
๖. นางราวรรณ น้อยเสนา ตำแหน่ง คณะกรรมการกลุ่มทอผ้าไหมบ้านหัน อายุ ๕๓ ปี บ้านเลขที่ ๕๓ บ้านหัน หมู่ที่ ๔ ตำบลบ้านหัน อำเภอเกษตรสมบูรณ์ จังหวัดชัยภูมิ โทร. ๐๙๒-๑๓๕๔๙๕๓
๗. นางบุญชู คำยศ ตำแหน่ง คณะกรรมการกลุ่มทอผ้าไหมบ้านหัน อายุ ๖๔ ปี
บ้านเลขที่ ๖๖ บ้านหัน หมู่ที่ ๔ ตำบลบ้านหัน อำเภอเกษตรสมบูรณ์ จังหวัดชัยภูมิ โทร. ๐๖๓-๘๖๕๔๒๐๗
๗. นางสมจิตร แก้วประเสริฐ อายุ ๕๔ ปี บ้านเลขที่ ๘๐ บ้านหัน หมู่ที่ ๔ ตำบลบ้านหัน
อำเภอเกษตรสมบูรณ์ จังหวัดชัยภูมิ
หน่วยงานภาครัฐ/ภาคเอกชนที่ร่วมสนับสนุนและอนุรักษ์
๑. ที่ทำการปกครองอำเภอเกษตรสมบูรณ์
๒. สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอเกษตรสมบูรณ์
๓. องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในพื้นที่อำเภอเกษตรสมบูรณ์ทุกแห่ง
๔. สถานศึกษาในพื้นที่อำเภอเกษตรสมบูรณ์ทุกแห่ง
๕. ส่วนราชการทุกส่วนในอำเภอเกษตรสมบูรณ์
แหล่งจำหน่าย
๑. นางอัมพร นาคนชม อายุ ๔๙ ปี บ้านเลขที่ ๙๐ บ้านหัน หมู่ที่ ๔ ตำบลบ้านหัน อำเภอเกษตรสมบูรณ์ จังหวัดชัยภูมิ โทร. ๐๘๓-๐๕๙๐๕๘๒
๒. นางวิไลลักษณ์ ก่อบุญ ตำแหน่ง ประธานสตรีอำเภอเกษตรสมบูรณ์ อายุ ๖๔ ปี
บ้านเลขที่ ๑๐๖ บ้านหัน หมู่ที่ ๔ ตำบลบ้านหัน อำเภอเกษตรสมบูรณ์ จังหวัดชัยภูมิ โทร. ๐๙๗-๓๑๗๘๖๗๙
๓. นางสังเวียน น้อยเสนา ตำแหน่ง รองประธานกลุ่มทอผ้าไหมบ้านหัน อายุ ๖๐ ปี
บ้านเลขที่ ๕๐ บ้านหัน หมู่ที่ ๔ ตำบลบ้านหัน อำเภอเกษตรสมบูรณ์ จังหวัดชัยภูมิ โทร. ๐๖๒-๙๙๔๗๕๕๑
๔. นางทองใบ หอมวงษ์ ตำแหน่ง เหรัญญิกกลุ่มทอผ้าไหมบ้านหัน อายุ ๖๗ ปี
บ้านเลขที่ ๙๐ บ้านหัน หมู่ที่ ๔ ตำบลบ้านหัน อำเภอเกษตรสมบูรณ์ จังหวัดชัยภูมิ โทร. ๐๘๘-๕๙๒๓๕๔๙
๕. สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอเกษตรสมบูรณ์
823 
