ประวัติความเป็นมาของ “การเย็บตับจาก”

การเย็บตับจาก เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นของคนในสมัยก่อน โดยจะใช้ใบไม้มุงหลังคาเพื่อทำเป็นที่อยู่อาศัยแต่ภายหลังได้ดัดแปลงและคิดค้นสิ่งใหม่ ๆ ขึ้นมา จึงได้นำใบจากมามุงหลังคาแทนใบไม้ คำว่า “จาก” มีหลายชื่อ ดังนี้

๑. จาก เย็บกับทางมะพร้าว

๒. จาก เย็บกับทางสาคู

๓. จาก เย็บกับใบหญ้าคา

๔. จาก เย็บกับใบจากโดยตรง

ลักษณะของจาก

จาก เป็นต้นไม้ชนิดหนึ่งที่ขึ้นอยู่ตามป่าชายเลนที่มีน้ำเค็มขึ้นถึง หรือบริเวณน้ำกร่อยซึ่งจะอยู่ใกล้กับน้ำเค็ม “จาก” จะขึ้นเป็นกอ ๆ ลักษณะของใบคล้ายกับใบมะพร้าว แต่จะมีขนาดใหญ่กว่า การใช้งานจะใกล้เคียงกับการใช้ใบมะพร้าวมาเย็บเป็นจาก แต่อายุการใช้งานของใบจากจะนานกว่า

ลักษณะการตัดใบจาก

ควรเลือกใบที่แก่และใหญ่ เพื่อให้ง่ายต่อการตัดออกจากทางของมัน จากนั้นจึงเก็บมัดรวมกันแล้วนำไปแช่น้ำ เพื่อยืดอายุการใช้งานของมันให้นานยิ่งขึ้น

ลักษณะของหวายเย็บจาก

ตัดหวายให้เป็นเส้นยาวเอามาเหลาให้เป็นซี่เล็ก ๆ ที่ด้านโคนของหวายทำให้แหลมแล้วนำมาม้วนให้เป็นวงกลมจากนั้นนำไปแช่น้ำเพื่อไม่ให้หวายเกิดการผุหักได้ แต่ในปัจจุบันไม่มีการใช้หวายแล้วเพราะหายาก จึงหันมาใช้เชือกฟาง หรือไม้ไผ่อ่อนแทนการใช้หวายในการเย็บจาก

อุปกรณ์ในการเย็บจาก

๑. ใบจาก

๒. ไม้ไผ่เอามาทำตับจาก

๓. หวายลิงหรือเชือกฟาง

ขั้นตอนการทำจาก

๑. นำไม้ไผ่มาตัดเป็นท่อน ยาวประมาณ ๑.๓๐ เมตร หรือ ๑.๕๐ เมตร

๒. นำไม้ไผ่ที่ตัดเป็นท่อน ๆ แล้วมาผ่าเป็นซี่ ๆ กว้างประมาณ ๑ นิ้วครึ่ง เหลาให้เรียบร้อย

๓. หลังจากนั้นนำมามัดรวมกันแล้วนำไปแช่ในน้ำเค็มเพื่อป้องกันมอดไช

วิธีการเย็บจาก

๑. นำจากมาวางไว้แล้วเอาใบจากสองใบมาวางเรียงกัน

๒. เย็บจากข้างบนลงข้างล่างแล้วเอาใบจากคู่ต่อไปมาวางเรียงต่อกันไปเรื่อย ๆ ทำไปจนหมดตับ

๓. เมื่อเย็บเสร็จแล้วจึงนำไปตากให้แห้งเพื่อเตรียมมุงหลังคาต่อไป