นางวาด ยาเย็น ศิลปินเมืองพะเยา ผู้มีผลงานดีเด่นสาขาทัศนศิลป์ ด้านประติมากรรม (ประณีตศิลป์) สิ่งทอจากผักตบชวาภูมิลำเนาเกิดจังหวัดพะเยา เกิดเมื่อวันที่ 24 กุมภาพันธ์ 2491 จบการศึกษาชั้นประถมปีที่ 4 ได้นำผักตบชวาซึ่งเป็นวัชพืชในการกว๊านพะเยา มาถักทอและแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ของที่ระลึก ของใช้ประดับตกแต่งภายในบ้าน อาทิ ตระกร้า กระเป๋า หมวก มาเป็นเวลานานกว่า 40 ปี และได้นำออกแสดงและจำหน่ายในงานแสดงสินค้า OTOP ทั้งในระดับประเทศและต่างประเทศ สร้างชื่อเสียงในกับผลิตภัณฑ์จากผักตบชวาของจังหวัดพะเยา ภายใต้ชื่อแบรนด์ “ชวาวาด (Chawawad)” ให้เป็นที่รู้จักทั้งในประเทศและต่างประเทศ ผลงานที่ภาคภูมิใจคือผลิตภัณฑ์ถักทอผักตบชวา “ ฝนหลวง” ซึ่งใช้เทคนิคถักทอผักตบชวาผสมผสานกับเส้นฝ้าย เป็นลวดลายฝนหลวง ซึ่งได้แรงบันดาลใจจาก การทรงงานฝนหลวงของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ในหลวงรัชกาลที่ 9 ที่พระราชทานฝนหลวงสร้างความอุดมสมบูรณ์ความร่มเย็นแก่แผ่นดินไทย

โดยเริ่มต้นเมื่อปี 2522 จากนโยบายของจังหวัดที่ต้องการสนับสนุนให้ชาวบ้านจัดตั้งกลุ่มอาชีพในชุมชนและได้เชิญวิทยากรจากกรุงเทพฯ และศูนย์ศิลปาชีพบางไทรมาแนะนำวิธีการสานหมวก ตะกร้า และกระจาดรูปทรงต่าง ๆ หลังจากผ่านการอบรมเป็นช่วงเริ่มต้นการผลิตในลักษณะต่างคนต่างผลิต ผลิตได้แล้วก็แยกกันไปจำหน่าย จำหน่ายเองบ้าง นำไปฝากไว้ตามร้านของฝากของที่ระลึกในอำเภอหรือจังหวัดบ้าง ยอดจำหน่ายตอนนั้นยังไม่มากเพราะผลิตภัณฑ์ยังใหม่ไม่เป็นที่รู้จักและรูปแบบก็ยังไม่สวยถูกใจตลาด นางวาด ยาเย็น ได้เริ่มพัฒนาทั้งรูปแบบและคุณภาพให้ดียิ่งขึ้น ได้จดทะเบียนก่อตั้งกลุ่มขึ้นมาเมื่อปี 2542 มีสมาชิกกลุ่มประมาณ 20 คน และทำหน้าที่เป็นผู้ออกแบบและคิดค้นพัฒนารูปแบบและการผลิตอยู่เสมอ ในด้านรูปแบบการผลิตได้เพิ่มรูปแบบเป็นของใช้หลากหลายชนิดสร้างสรรค์เป็นผลิตภัณฑ์ผักตบชวา อาทิ ทำผลิตภัณฑ์ประเภทกระเป๋า หมวก รองเท้า และอื่น ๆ อีกมากมาย เพื่อให้ตรงกับความต้องการของตลาด และย้อมด้วยวัสดุธรรมชาติ เช่น ดินโคลน ขมิ้น ครั่ง ยอดใบสัก ดอกอัญชัญ ลูกมะเกลือ ไม้ฝาง

นางวาด ยาเย็น ได้รับการยกย่องเป็นศิลปินเมืองพะเยา ประจำปี พ.ศ.2561 จากจังหวัดพะเยา ภายใต้โครงการส่งเสริมสังคมเอื้ออาทรภายใต้การเห็นคุณค่า อัตลักษณ์ ประวัติศาสตร์ และวัฒนธรรม ตามแผนพัฒนาจังหวัดพะเยาปีงบประมาณ 2561 เพื่อเผยแพร่ชื่อเสียง ยกย่องเชิดชูศิลปินเมืองพะเยา ผู้มีผลงานด้านการอนุรักษ์ สืบสาน วัฒนธรรม ประเพณี และอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรม และสร้างความสุขแก่ชุมชนสังคมอย่างยั่งยืน ตลอดจนเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวด้านวัฒนธรรมล้านนาของจังหวัดพะเยา และมีพิธีเปิดบ้านศิลปินเมืองพะเยา เมื่อวันที่ 21 สิงหาคม 2561 นายวิศิษฐ์ ทวีสิงห์ นายอำเภอเมืองพะเยา ปฏิบัติราชการแทนผู้ว่าราชการจังหวัดพะเยา เป็นประธานในพิธี ณ บ้านเลขที่ 13 หมู่ 8 ตำบลสันป่าม่วง อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา โดยบ้านศิลปินเมืองพะเยา นางวาด ยาเย็น เปิดทุกวัน เพื่อให้นักท่องเที่ยวและผู้สนใจเข้าชมการผลิตและเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ชวาวาด และเป็นแหล่งเรียนรู้การสานผักตบชวาแก่นักเรียน นักศึกษา และประชาชนที่สนใจ