๑ จังหวัด ๑ เมนู เชิดชูอาหารถิ่น

“รสชาติ...ที่หายไป The Lost Taste”

๑. ชื่อเมนูข้าวแดะงา จังหวัดกาฬสินธุ์

๒ ประวัติความเป็นมาและคติความเชื่อ/ วัฒนธรรมการกิน

ข้าวแดะงา (แดะ เป็นภาษาผู้ไท แปลว่า ตำ,คลุก,บด,บี้) เป็นขนมโบราณที่มีการสืบทอดกันมา ของชาวผู้ไทอำเภอเขาวง จังหวัดกาฬสินธุ์ ที่มากด้วยคุณค่าของธัญพืช อุดมไปด้วยคุณประโยชน์ต่อร่างกายปัจจุบันได้รับการประกาศเป็นของดีของจังหวัดกาฬสินธุ์ ที่บ่งบอกถึงวัฒนธรรมของท้องถิ่น ด้วยมีความเกี่ยวพันกับวัฒนธรรมในการดำรงชีวิตอย่างเรียบง่ายของชาวผู้ไท

๓. วัตถุดิบและเครื่องปรุง

ข้าวเหนียวเขาวง แช่น้ำ ๒-๓ ชั่วโมง 1 กิโลกรัม

กะทิ ๑ ถ้วยตวง

งาดำ ๑/๒ ถ้วยตวง

งาขาว ๑/๒ ถ้วยตวง

ถั่วเขียวซีก ๑/๒ ถ้วยตวง

ถั่วแดง ๑/๒ ถ้วยตวง

ถั่วลิสง ๑/๒ ถ้วยตวง

น้ำตาลอ้อย ๑/๒ ถ้วยตวง

น้ำใบเตย ๑/๒ ถ้วยตวง

เกลือ 1 ช้อนชา

๔. วิธีการขั้นตอนการปรุง/ เคล็ดลับการปรุง

๑. นำข้าวเหนียว และถั่วเขียวซีกมานึ่งจนสุก มูนกับน้ำกะทิใบเตย และใส่เกลือ

2. คั่วงาดำ งาขาวจนหอม ตำหยาบๆ พักรอไว้

3. นำข้าวเหนียวมูนที่ได้ มาตำในครกไม้ใบใหญ่ใส่น้ำตาลอ้อย และค่อยใส่งาดำ งาขาว ที่ตำไว้แล้วลงไปทีละน้อย ตำจนเป็นเนื้อเดียวกัน

4. นำมาปั้นเป็นแผ่นพอดี ใส่ถั่วนานาชนิดที่อุดมไปด้วยคุณค่าทางโภชนาการ จะได้ข้าวแดะงา ที่มีรสชาติหวาน มัน อร่อย หอมกลิ่นงา เป็นการผสมผสานที่ลงตัวเหลือเกิน

เคล็ดลับการปรุง

ข้าวที่ใช้ต้องเป็นข้าวเหนียวเขาวง ซึ่งเป็นข้าวเหนียวที่ขึ้นชื่อของจังหวัดกาฬสินธุ์ ปลูกในพื้นที่ ภูเขาไฟเก่าที่อุดมไปด้วยแร่ธาตุ ซึ่งลักษณะเด่นของข้าว เปลือกเป็นสีน้ำตาล และเมล็ดข้าวสารมีสีขาวนวล เมื่อนำไปนึ่งสุกแล้วจะมีกลิ่นหอม อ่อนนุ่ม ไม่แฉะติดมือ สามารถเก็บไว้ในกระติบข้าวไม้ไผ่ได้หลายชั่วโมง แม้ข้าวจะลดความร้อนลงแต่ยังคงรักษาความอ่อนนุ่มไว้

๕. คุณประโยชน์คุณค่าด้านสุขภาพ/โภชนาการ/สมุนไพร

๑. ข้าวเหนียวเขาวงกาฬสินธุ์ ให้พลังงานแล้วแคลเซียม ช่วยควบคุมการทำงานของระบบประสาท และกล้ามเนื้อ ซึ่งเป็นธาตุที่จำเป็นในการแข็งตัวของเลือด และฟอสฟอรัส ช่วยในการทำงานของระบบประสาท และสำคัญต่อการทำงานของไตและโครงสร้างของกระดูกและฟัน

๒. งาดำ งาขาว จัดเป็นพืชที่มีคุณประโยชน์มากมาย การรับประทานเป็นอาหารเพื่อสุขภาพ อย่างต่อเนื่องเป็นประจำ จะช่วยเสริมสร้างสุขภาพให้แข็งแรง เมื่ออายุมากขึ้นร่างกายของคุณจะแข็งแรง กว่าผู้ที่ไม่ได้รับประทานอย่างแน่นอน และเป็นยาที่รักษาได้ทุก งาดำอุดมไปด้วยวิตามินและแร่ธาตุ อย่างวิตามินบี๑ บี๒ บี๓ บี๕ บี๖ บี๙ แคลเซียม แมกนีเซียม โพแทสเซียม โซเดียม ฟอสฟอรัส สังกะสี เหล็ก
เป็นต้น โดยสามารถช่วยบำรุงร่างกายเกือบทุกสัดส่วน ไม่ว่าจะเป็น ผม ผิวพรรณ กระดูก เล็บ ระบบขับถ่าย การบำรุงหัวใจจึงเหมาะกับทุกวัย แม้กระทั่งเด็กที่มีอาการป่วยอยู่แล้ว หรือผู้หญิงที่กำลังก้าวเข้าสู่วัยทอง
งาดำจะจำเป็นอย่างมากเพราะจะช่วยป้องกันโรคภาวะกระดูกพรุนอย่างได้ผล

๓. ถั่วต่างๆ อุดมไปด้วยไขมันดี ช่วยให้อิ่มท้องได้นาน มีค่าระดับที่น้ำตาลน้อย มีสารต้านเอนไซม์

โปรติเอสมีฤทธิ์ต่อต้านมะเร็ง ช่วยลดระดับคอเลสเตอรอล มีวิตามินอี แมกนีเซียมช่วยรักษาสมดุลของฮอร์โมนเพศ
ช่วยให้กล้ามเนื้อคลายตัวจากการออกกำลังกาย
๖. การอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม และส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อมตลอดจนระบบนิเวศซึ่งเป็นแหล่งที่มาของวัตถุดิบ

ข้าวเหนียวที่ใช้ในการทำข้าวแดะงา คือ ข้าวเหนียวเขาวงกาฬสินธุ์ (Kaowong Kalasin Sticky rice) ข้าวพันธุ์กอเดียว (ข้าวพันธ์พื้นเมือง) และข้าวพันธุ์ กข ๖ เป็นข้าวเหนียวที่ไวต่อช่วงแสง ปลูกได้เฉพาะฤดูนาปี ในเขตพื้นที่อำเภอเขาวง อำเภอกุฉินารายณ์ (เฉพาะตำบลนาโก และตำบลหนองห้าง) และอำเภอนาคู (เฉพาะตำบลนาคูและตำบลบ่อแก้ว) จังหวัดกาฬสินธุ์ เป็นข้าวเหนียวจากนาข้าวปลอดสารพิษ เมื่อนึ่งสุกจะหอม และนุ่มไม่แฉะติดมือ และข้าวที่นึ่งแล้วเมื่อเก็บไว้ในภาชนะปิด หลายชั่วโมงจนข้าวเย็น ยังคงรักษาความอ่อนนุ่มได้อยู่
๗. การเผยแพร่และพัฒนาต่อยอดเพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจสร้างสรรค์

ฟาร์มชาวนา บ้านนอก บ้านท่างาม หมู่ที่ ๙ ตำบลอุ่มเม่า อำเภอยางตลาด จังหวัดกาฬสินธุ์ ได้พัฒนาต่อยอดข้าวแดะงาขนมทางวัฒนธรรมชาวผู้ไท ในรูปแบบ “บ้าบิ่น” โดยนำข้าวเหนียวเขาวง และข้าวเหนียวดำลืมผัว มาทำเป็นแป้งขนมบ้าบิ่นผสมคลุกเคล้า เติมความหวานด้วยน้ำตาลอ้อย งาขาว งาดำ ที่คั่วจนหอม ถั่วแดงที่ต้มกำลังดี ใส่เนื้อมะพร้าวอ่อนเพื่อเพิ่มความเหนียวนุ่ม จี่บนกระทะให้สุกทั่วกัน หอมกลิ่นงาคั่ว ยิ่งรับประทานตอนอุ่นๆ อร่อยนุ่มละมุนลิ้น

๘.QR CODE(พร้อมแนบลิ้ง QR)

พิกัด (แผนที่) ร้านค้า/ แหล่งข้อมูล(พิกัด Google Map)

ลิ้ง :https://maps.app.goo.gl/ZwBvnKwvsUiDB4AZA

ขั้นตอนการทำ (ไฟล์วิดีโอ)

ลิ้ง : https://drive.google.com/file/d/1pPwfEKS4SxZ21nNSOX98rDqOFnPctuIr/view?usp=drive_link

ข้อมูลองค์ความรู้เมนูอาหาร

ลิ้ง https://drive.google.com/drive/u/1/folders/1EZHHB_4ybTnmvx6Xzcc0OmHM1s_F3Hf4

๙. ภาพประกอบ(๕ - ๑๐ รูป)

๑๐. ผู้ให้ข้อมูลนางสาวจิรพรรณ วรนิตย์

สถานที่ติดต่อฟาร์มชาวนา บ้านนอกบ้านท่างาม หมู่ที่ ๙ ตำบลอุ่มเม่า อำเภอยางตลาด จังหวัดกาฬสินธุ์ รหัสไปรษณีย์ ๔๖๑๒๐ หมายเลขโทรศัพท์ ๐๘๖-๒๒๕-๖๒๒๙ อีเมล tongbai๓๑๘@gmail.com