การจับปลาหลด - ปลาหลดเป็นสัตว์น้ำชนิดหนึ่งขนาดใหญ่กว่านิ้วมือเล็กน้อยมีเกล็ดเล็กๆผิวมีเมือกลื่นคล้ายปลาไหลหัวและห่างเรียวเล็กมีคีบเล็ก ๆ ปากแหลมอาศัยและหากินอยู่บริเวณหน้าดินก้นแหล่งน้ำ ในฤดูแล้งน้ำลดลงพื้นคลองมีโคลนตมมีปลาหลดอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก วิธีจับปลาหลดมีด้วยกันสามวิธีคือ - 1. ใช้เบ็ดเล็ก ๆ เกี่ยวเหยื่อเช่นไส้เดือนแล้วหย่อนลงไปให้เหยื่อตกถึงก้นคลอง ปลาหลดจะกินเหยื่อและติดเบ็ด - 2. ในช่วงที่น้ำลดลงเหลือน้ำสูงจากพื้นคลองประมาณห้าสิบถึงแปดสิบเซนติเมตรชาวบ้านจะใช้กระป๋องน้ำลงไปตักดินโคลนประมาณเกือบเต็มกระป๋องเอียงกระป๋องให้อยู่เหนือพื้นน้ำเล็กน้อยใช้มืออีกข้างหนึ่งค่อย ๆ ไล่ดินออกจากกระป่องปลาหลดจะหนีลงไปที่ก้นกระป๋องเมื่อไล่ดินออกเกือบหมดเหลือปลาหลดอยู่ที่ก้นกระป๋องการทำเช่นนี้สามารถจับปลาหลดได้ครั้งละสองถึงสามตัว - 3. กรีดด้วยเหล็กสระโอ อุปกรณ์ส่วนมากทำด้วยทองเหลืองมีลักษณะคล้ายสระโอยาวประมาณหนึ่งคืบต่อด้ามด้วยไม้ไผ่ยาวประมาณเมตรเศษเครื่องจับสัตว์น้ำชนิดนี้ใช้ได้ดีเมื่อมีระดับน้ำสูงจากพื้นโคลนประมาณสองถึงสามนิ้ว ปลาหลดจะอาศัยขุดรูอยู่ในโคลนลึกประมาณสองสามนิ้ว เวลาใช้งานผู้ใช้จับด้ามไม้ด้วยมือทั้งสองใช้ด้านหลังของเหล็กรูปสระโอกรีดลงไปในดินส่วนที่เป็นด้านหลังส่วนปลายของสระโอจะคล้องเข้าไปที่บริเวณกลางตัวของปลาหลด ปลาหลดจะติดอยู่ที่ส่วนโค้งของสระโอ การกรีดสระโอหนึ่งครั้งอาจมีปลาหลดติดขึ้นมาสองตัว - การจับปลาหลดจึงเป็นกิจกรรมหลังจากที่มีการจับปลาที่อาศัยอยู่ในน้ำเหนือพื้นดินไปแล้วหลังจากจับปลาหลดก็มีกิจกรรมจับปลาไหลที่ฝั่งตัวอยู่ใต้ดิน หลังจากการจับปลาไหลก็จะมีการขุดหากบและปู หลังจากขุดกบและขุดปูแล้วก็มีกิจกรรมจับหนูนาหรือขุดจับกบที่จำศีลอยู่ในรู กิจกรรมเหล่านี้เป็นกิจกรรมที่ต่อเนื่องตั้งแต่เริ่มฤดูแล้งไปจนกระทั่งถึงฤดูฝนที่เป็นฤดูต่อไป ในระยะนี้เป็นเวลาที่เด็ก ๆ ปิดภาคเรียนเด็กจะสนุกสนานกับกิจกรรมต่าง ๆ เป็นการเรียนรู้ความเป็นไปของธรรมชาติซึมซับภูมิปัญญาของผู้ใหญ่เห็นวิธีการและเทคนิคในการแสวงหาอาหารที่สอดคล้องกับกฎเกณฑ์ของธรรมชาติ สร้างเหตุสร้างผลให้เกิดขึ้นในจิตใจของเด็ก ๆ เพื่อจะได้สืบสวนภูมิปัญญาท้องถิ่นต่อไป แหล่งอ้างอิงข้อมูล พิพิธภัณฑ์มีชีวิต ค่ายวิทยาศาสตร์พื้นบ้าน - จัดทำขึ้นเพื่องานด้านอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมไทย โดย... พ.ต.อ.ไพฑูรย์ เพิ่มศิริวิศาล… หมู่ที่ 6 ต.ท่าไม้ อ.กระทุ่มแบน จ. สมุทรสาคร