“รำโทนรำมะนาตลาดน้อย”หรือ อาจเรียกสั้นๆว่า “รำโทนตลาดน้อย”เป็นการละเล่นพื้นบ้านของชาวตำบลตลาดน้อยมาช้านานร่วม ๗๐ กว่าปีมาแล้ว เป็นวัฒนธรรมประเพณีท้องถิ่นด้านการละเล่นที่เชิดน่าชูตาของอำเภอบ้านหมอในปัจจุบัน โดยผู้คิดริเริ่มคือนายจรูญ แจ่มเจริญผู้มีบ้านเกิดอยู่ตำบลบางโขมด แล้วย้ายมาอยู่และเจริญเติบโตที่ตำบลตลาดน้อย เมื่อนายจรูญอายุประมาณ ๑๖ ปี (เกิดเมื่อ ๒๘ ตุลาคม ๒๔๗๒) ประมาณ พ.ศ. ๒๔๘๘ เกิดความประทับใจในการละเล่นของ “รำตัด”ที่มีช่วงจังหวะท่วงทำนองคำร้องที่ครึกครื้นสร้างความรื่นเริงอย่างสนุกสนานน่าจะนำมาเล่นเฉพาะในกลุ่มของพวกกันเองได้ จึงนำเอารำตัดมาประยุกต์โดยตัดรำตัดออก แล้วมาประยุกต์เป็นรำโบราณในลักษณะของรำวง, รำโทน, รำมะนา โดยหากมีเนื้อร้องก็จะแต่งกันขึ้นเองสดๆ ในช่วงการละเล่นรำโทนรำมะนาของตลาดน้อย ในช่วงนั้นกลองรำมะนานายจรูญได้ทำขึ้นเอง สมัยนั้นมีกลองรำมะนาอยู่ประมาณ ๕-๖ ใบ ซึ่งกลองรำมะนามีเองอยู่ที่บ้าน โดยมีทั้งฉิ่ง, ฉาบ, และกับ ส่วนกลองยาวนั้นมีที่วัดโคกมะขาม

การละเล่นรำโทนรำมะนาของตลาดน้อยนี้ จะเล่นในช่วงโอกาสงานบุญงานประเพณีตามวัดต่างๆในเขตตำบลตลาดน้อย เช่นงานสงกรานต์, งานลอยกระทง และงานกวนข้าวทิพย์ เป็นต้น เช่นวัดโบสถ์ในงานสงกรานต์ วัดโพธิ์ทองในงานกวนข้าวทิพย์ วัดโคกมะขามในงานลอยกระทง และตามงานบ้านต่างๆ มีงานบวชนาคไม่มีลิเกมาขอแรงก็ไปช่วย ทั่วทั้งตำบลใครขอแรงไปก็ไปช่วยโดยไม่คิดค่าจ้าง และหากวัดใกล้เคียงมาขอแรงให้ไปเล่นก็ยินดีไปเล่นให้เสมอ ถึงงานประกวดงานแสดงต่างๆจะได้รับรางวัลที่ ๑ ให้เป็นกำลังใจเสมอ เช่นงานไปรับเทียนพรรษาเป็นต้น

อุปกรณ์ในการรำโทนรำมะนาตลาดน้อยประกอบไปด้วย กลองรำมะนา, กลองยาว, ฉิ่ง, ฉาบ และกับ จำนวนกลองมะนา จะมีกี่อันก็ได้ แต่ถ้ามีเพียงแค่ ๑ ใบ หรือ ๒ใบ ก็จะเกินน้อยไปเสียงไม่ไพเพราะไม่ดังครึกครื้น ควรมีอย่างน้อยประมาณ ๔-๕ ใบขึ้นไป เสียงถึงจะดังครึกครื้นมีความไพเราะด้วยความหนักแน่นของเสียงกลองที่กังวาน ยิ่งถ้าอยากได้เสียงดังมากยิ่งต้องมีมากหลายๆใบไม่จำกัด

จำนวนผู้เล่นสมัยนั้นจะมีประมาณ ๑๐ กว่าคน มาร่วมเล่นรำกันผู้เล่นเป็นชาวบ้านละแวกใกล้เคียงแถวนั้น ซึ่งแต่ก่อนผู้คนละแวกนั้นยังมีไม่มาก ปัจจุบันจำนวนผู้เล่นประจำก็จะมีประมาณ ๑๐ กว่าคนเช่นกัน แต่บางช่วงบางครั้งอาจมีถึง ๒๐ กว่าคน ยิ่งเป็นงานวัดงานพิธีใหญ่มีชาวบ้านมาร่วมรำเพื่อความสนุกสนานถึง ๔๐ –๕๐ คนก็ยังมี ผู้ร่วมการละเล่นรำโทนรำมะนามีหลายช่วงอายุด้วยกัน ส่วนมากจะมีอายุประมาณ ๒๕-๔๐ ปี ซึ่งจะมีเยาวชนและผู้สูงอายุเข้าร่วมรำเป็นครั้งคราว